Głuszec (głuszec zwyczajny) Tetrao urogallus

Występowanie: Zamieszkuje lasy północnej i środkowej Eurazji - od lasów Szkocji do środkowej Syberii. Izolowane populacje w Szkocji, Pirenejach i Bałkanach. Zachodzi tendencja do coraz bardziej wyspowego zasięgu, np. w Kantabrii, Alpach, Pirenejach, Szwarcwaldzie, Karpatach, Jurze, Lesie Bawarskim i Dolnych Łużycach (pojedyncza populacja). W Polsce skrajnie nieliczny ptak lęgowy, zagrożony wyginięciem[3]. Występuje jeszcze w trzech niezależnych subpopulacjach: w Puszczy Augustowskiej, Puszczy Solskiej i Karpatach. W poprzednim stuleciu wyginął w Borach Tucholskich, w Puszczy Białowieskiej i Knyszyńskiej oraz w Sudetach i Borach Dolnośląskich (tu ostatnio akcja reintrodukcji). 
 
Biotop: Ptak osiadły. Preferuje rozległe, stare bory o gęstym podszycie i drzewostany mieszane o bogatej strukturze (rozbudowane runo i podszyt) ze zwartą pokrywą ziół i kępami krzewinek jagód, zapewniających latem pokarm lub schronienie. Kompleksy iglaste służą za siedlisko cały rok, dając zimą pożywienie z igieł. Na przejściowych obszarach między zwartymi zadrzewieniami a odmłodzeniami wychowują młode i prowadzą tokowiska. Zwykle w pobliżu torfowisk lub strumyków o żwirowatym dnie, gdzie znajdują wodę. Zasiedla tereny, na których znajdują się mrowiska, dzięki którym można wyżywić młode i gdzie znajdzie kamienie potrzebne dla odpowiedniego trawienia. Głuszce opuściły całkowicie niżej położone tereny. Niegdyś liczne populacje pozostały na wyższych obszarach, aż do górnej granicy lasu w górach. Unikają siedzib ludzkich.

Wygląd: Wyraźny dymorfizm płciowy. Samiec - znacznie większy od samicy. Głowa, szyja i kuper czarne z szarymi podłużnymi cętkami. Skrzydła i grzbiet brązowe. Ogon czarny z białymi plamami. Wokół oka czerwona plama, spód ciała czarny z drobnym białym deseniem. Na piersi zielonkawy, metaliczny połysk. Samica (głuszyca lub głusza) mniejsza niż samiec, ubarwienie ciemnobrunatne. Na wierzchu ciała rdzawo-białe poprzeczne prążkowanie. Na spodzie prążkowanie wyraźniejsze. Gardło i wole jednolicie brązowe. U obu płci dziób ulega latem złuszczeniu, a jesienią odzyskuje poprzednią grubość i wytrzymałość. Na obszarze, gdzie występuje wraz z cietrzewiem, dochodzi do powstawania mieszańców międzygatunkowych, zwanych skrzekotami. Samice przypominają samice cietrzewia, zaś samce są mniejsze niż samce głuszca oraz posiadają wcięty ogon. Wymiary średnie  dł. ciała ok. 65 cm (samica) - 100 cm (samiec)
rozpiętość skrzydeł 98 cm (samica) - 135 cm (samiec)
waga ok. 2,5 kg (samica) - 6,5 kg (samiec).

Rozmnażanie: Toki: Wieczorem samiec zajmuje drzewo (tzw. zapady), na którym rano rozpoczyna zrytualizowane toki. Rozkłada wachlarzowato ogon, wyciąga głowę i stroszy skrzydła. Wydaje niezbyt donośny odgłos składający się z czterech (wyjątkowo z trzech - bez korkowania) części (fraz). Kolejne frazy noszą następujące nazwy: klapanie, trelowanie, korkowanie (odbój) i szlifowanie. Podczas szlifowania trwającego od 1 do 1,5 sekundy ptak przestaje reagować na bodźce zewnętrzne - głuchnie, stąd nazwa gatunku. Nie jest dokładnie znana przyczyna głuchnięcia - istnieją trzy główne hipotezy: zamykanie kanału słuchowego przez kości żuchwy (w trakcie wykonywania tej frazy ptak ma wysoko podniesioną głowę), zagłuszanie innych dźwięków przez głośny, szeleszczący ton szlifowania lub wyjątkowe podniecenie samca powodujące ignorowanie przez niego bodźców zewnętrznych. Fakt głuchnięcia jest wykorzystywany do podchodzenia głuszca podczas polowań. Kopulacja odbywa się na ziemi. Trofeum myśliwskie w postaci ogona nosi nazwę wachlarza. Gniazdo: W ukryciu, w zagłębieniach terenu, pod konarami, w gęstych zaroślach. Jaja: Jeden lęg w roku, w maju. W zniesieniu 6 do 12 jaj.
 
Pożywienie: W zimie głównie igły drzew iglastych (sosny, świerka, jodły), latem jagody, borówki, żurawiny i inne owoce leśne, nasiona, owady, pąki, trawa, liście dębu.

Ochrona: Objęty ścisłą ochroną gatunkową. Sytuacja w Polsce: Populacja krajowa liczy wg różnych szacunków około 260-335 kogutów, czyli od 550 do 750 osobników. Obserwuje się cofanie zachodniej granicy występowania. W Polsce ok. 75% stanu głuszców występuje w odosobnionych lokalnych populacjach w dużych kompleksach leśnych: Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej (wg inwentaryzacji z 2000 roku: 60-80 kogutów), Puszczy Augustowskiej (50-70 kogutów), w lasach Beskidu Śląskiego i Żywieckiego, Gorcach i Tatrach (120-150 kogutów) oraz w Sudetach i Borach Dolnośląskich (30-35 kogutów, populacja zanikająca). Istnieje kilka placówek naukowo - badawczych zajmujących się hodowlą i reintrodukcją głuszca. Do najważniejszych należą: hodowla wolierowa w Istebnej prowadzona przez Nadleśnictwo Wisła i hodowla wolierowa w Brzózie Królewskiej pod Leżajskiem prowadzona przez Nadleśnictwo Leżajsk i Akademię Rolniczą w Lublinie.